بسم الله الرحمن الرحیم
تدبر در سوره مبارکه انشقاق – آیه ۱۰ تا ۱۵

سوالی که در ‌جلسه قبل مطرح شد این بود که ، مگر گروه اول چه کار کرده بودند که خداوند در روزگارملاقات با لطف و مدارا با آنها برخورد می‌کند ؟

در اینجا ابتداگروه دوم و نحوه برخورد پروردگار با آنها بیان می شود و سپس دلیل تفاوت برخورد با آنها ذکر خواهد شد.

وَأَمَّا مَنْ أُوتِیَ کِتَابَهُ وَرَاءَ ظَهْرِهِ ﴿١٠﴾ فَسَوْفَ یَدْعُو ثُبُورًا ﴿١١﴾ وَیَصْلَى سَعِیرًا ﴿١٢﴾

آشنائی با واژگان :

وراء : از سمت ـ از طرف

ظهره : پشت ـ عقب

یدعو : دعا میکند ـ مطالبه میکند

ثبورا : هلاکت و مرگ و نابودی

یصلی : در می‌آید ـ عرضه می‌شود

سعیر : آتش شعله‌ور

ترجمه‌ی روان : و اما کسی که نامه‌ی عملش از سمت پشتش به او داده شود، بزودی هلاکت و نابودی خودش را خواهد خواست و در می‌آید آتش زبانه‌کش را…

انسجام سوره از دستمان خارج نشود ، نخ تسبیح را دنبال کنید. خداوند در سوره‌ی انشقاق :

اولا : وضعیت به هم خوردن آسمان و زمین را در یوم الملاقات توصیف کرد.

ثانیا : فرمود همه‌ی انسان‌ها جبرا به سوی خدا در حرکتند و بالاخره خدا را ملاقات خواهند کرد.

ثالثا :  حالا که حرکت و ملاقات جبری هست اما همه‌ی انسان‌ها به یک شکل خدا را ملاقات نمی‌کنند.

گروه اول: روسپیدانه خدا را ملاقات می کند.

اما گروه دوم :

• نامه عملش بجای اینکه از روبرو داده شود از پشت‌رو به او داده می‌شود.
• وقتی می‌بیند در روز حساب نامه قبولی نگرفته و به پهنای ابدیت برای خودش بدبختی درست کرده است، دو راه پیش رویش می بیند : یا دست به دامان خدا شود و تخفیف بگیرد تا نجات پیدا کند که این شدنی نیست، یا اینکه که آرزوی مرگ و نابودی خود را کند چون اگر نباشد خیلی بهتر از این است که تا ابد در آتش باشد.
• اما خداوند پاسخ می دهد او را وارد آتش زبانه کش کنید. نه تخفیف مجازاتی در کار هست و نه محو شدنی وجود دارد. گناه کرده باید مجازاتش را هم ببیند.

دقت کنید این آیات مخاطبش من و شما هم هستیم. یک لحظه خود را در جایگاه آن شخص تصور کنیم چه احساسی خواهیم داشت؟!!

دوباره به همان سوال بالا برمی گردیم مگر گروه اول چه کرده بودند که خداوند آنقدر با احترام با آنها برخورد کرد و حالا می‌پرسیم این گروه دوم چه خطائی کرده اند که خدا اینقدر در مورد آنها سخت‌گیری می‌کند؟

به آیات سیزدهم و چهاردهم اگر دقت کنیم پاسخ این سوال مشخص میشود :

إِنَّهُ کَانَ فِی أَهْلِهِ مَسْرُورًا ﴿١٣﴾ إِنَّهُ ظَنَّ أَنْ لَنْ یَحُورَ ﴿١۴﴾

آشنائی با واژگان :

ظن: گمان کرد

لن یحور: هر گز باز نخواهد گشت بعد از مردن

ترجمه‌ی روان: ( چرا خدا با گروه دوم اینگونه بر خورد کرد؟ ) چون اولا در بین اهل گناه شادی داشت و ثانیا گمان می‌کرد به سوی خدا باز نمی‌گردد و ملاقاتی در کار نیست.

گروه دوم مشخصا دو تا خطا داشتند که باعث شد که اهل عذاب شوند دو تا خطا که اولی خطای رفتاری و دومی خطای اعتقادی بود.

۱- خطای رفتاری: او شادی داشت اما با اهل گناه، یعنی شادی گناه‌آلود داشت.

دور هم می‌نشستند با هم نمی‌خندیدند بلکه به هم می‌خندیدند، یا درمجلس گناه‌آلودی شرکت می‌کردند که حدود شرعی در آن رعایت نمی‌شد، شادی و خنده‌ای داشتند که در آن گناه بود.

۲- خطای اعتقادی و بینشی: آنها کسانی بودند که اعتقاد به بازگشت به سوی خدا نداشتند. یعنی نادیده گرفته بودند که روزی با خدا ملاقات خواهند داشت.

مجموع این دو خطا در یک جمله خلاصه میشود :

کسانی که یک عمر پشت به خدا حرکت می‌کردند نامه عملشان از «وراء ظهره» و از پشت سر به آنها داده می شود بر خلاف گروه اول که نامه عملشان از سمت جلو به دست راستشان داده می شود.

گویا خداوند به آنها می گوید : شما که با «ملاقات ناباوری» و «شادی گناه‌آلود» سبک زندگی پشت به خدا را انتخاب کردید در روز ملاقات هم پشت به خدا با پروردگارتان ملاقات خواهید کرد. بنابراین این درست است که اصل ملاقات برای همه انسانها حتمی است اما کیفیت ملاقات بعضی‌ها رو به خدا و روسپیدانه و گروهی دیگر از پشت رو و روسیاهانه!

آیا اسلام با شادی مخالف است؟

خیر شادی‌ای که در چارچوب‌های دین باشد مورد توصیه‌ی اسلام است تا ان‌جا که در روایت داریم « ادخال سرور در قلب مومن عبادت است ».

پیامبر اهل شوخی بود.

یکی از بهانه‌هایی که امام علی (ع) را کنار گذاشتند این بود که می گفتند علی اهل مزاح است و اقتدار حکومتی ندارد.

اما شادی‌ای که وبال آخرت باشد و در آن غفلت محض وجود داشته باشد اصلا مورد پسند اسلام نیست. چرا بعضیها طبعشان را به شادی‌های گناه‌آلود عادت داده اند تا ‌جایی که شادی حلال را اصلا نمی‌پسندند!

اگر کسی با تکیه بر «رحمانیت خدا» گناه کند دو بار مجازات می شود:

۱) چرا گناه کردی؟

۲) چرا از رحمت خدا سوء استفاده کردی و با طناب رحمت خدا به سمت گناه رفتی؟!!

بَلَى إِنَّ رَبَّهُ کَانَ بِهِ بَصِیرًا ﴿١۵﴾

بلکه پروردگار انسان نسبت به او بینا و بصیر است

دلیل اینکه یک عده با برپائی شادی گناه آلود به خدا پشت میکنند این است که توجه ندارند خدا می بیند و به همه چیز بیناست.

شعار ” خدا شاهد است ” را اگر در زندگیمان تقویت کنیم و بدانیم هر لحظه یکی ناظر ماست مراقب اعمالمان خواهیم بود.

اگر جائی دوربین مدار بسته باشد، ما سعی می کنیم که دست از پا خطا نکنیم.

اگر  بدانیم خدا میبیند مجلس گناه نمی رویم.

اگر سنگینی نگاه خدا را حس کنیم هیچ گاه کسی را مسخره نخواهیم کرد.

سید محمد مهدی صدری